Meer inzicht in de dynamiek van burgerparticipatie in Brussel om de kwaliteit ervan te versterken!
De Dienst Participatie in het Brussels Gewest publiceert vandaag de analyse van de eerste inventaris van overheidsgestuurde dynamieken van burgerparticipatie die in 2023 en 2024 is opgesteld.
De kaart, hier beschikbaar, is het resultaat van gegevensverzameling bij gemeentelijke en gewestelijke overheden. Het rapport bespreekt de belangrijkste trends die te zien zijn binnen de 148 geregistreerde initiatieven voor burgerparticipatie. Voor een honderdtal initiatieven is een informatiefiche beschikbaar. Die geeft een beschrijving van het initiatief en de verschillende fasen ervan, het behandelde thema, en de niveaus van participatie en betrokkenheid van burgers.
Dit zijn de belangrijkste conclusies die de Dienst Participatie in het Brussels Gewest uit zijn observaties trekt:
- Sinds 2019 is het aantal participatieve initiatieven in het Brussels Gewest aanzienlijk toegenomen, waarvan twee derde op gemeentelijk niveau, vaak op wijkniveau.
- Een derde van de geregistreerde initiatieven is verbonden aan gewestelijke instellingen, via bevoegdheden of financiering.
- Stedelijke inrichting en leefomgeving zijn veruit de meest voorkomende thema’s binnen deze participatieve initiatieven.
- De meeste initiatieven hebben een lange looptijd (van een tot twee jaar) binnen bredere actieprogramma’s. Een aanzienlijk deel van de initiatieven is bedoeld als permanent, zoals bewonersraden of burgerbegrotingen, en zijn ontworpen om jaarlijks te herhalen.
- Het voorgestelde participatieniveau is meestal dat van raadpleging of co-constructie. Initiatieven rond medebeslissing of delegatie van bevoegdheden aan burgers bestaan, maar blijven zeldzaam.
- Het gebruik van loting om deelnemers te selecteren is toegenomen, maar blijft uitzonderlijk. In een op de tien gevallen wordt er melding van gemaakt.
- De meest geavanceerde initiatieven zijn geïntegreerd in het besluitvormingsproces van instellingen (overlegcommissie, raad voor het klimaat, ...) en leveren inspanningen om bijdragen op te volgen en feedback te geven over hoe ermee is omgegaan. Dit aspect moet nog sterk worden verbeterd voor de overgrote meerderheid van de initiatieven.
De inventaris toont de diversiteit aan beleidsmaatregelen voor participatieve democratie in het Brussels Gewest. Zo helpt de inventaris bij het identificeren van de belangrijkste aandachtspunten om burgerparticipatie te verbeteren, zowel qua beleidskaders als praktische uitwerking. Er is onder meer behoefte aan meer openheid en transparantie over de doelstellingen van participatie. Ook is een duidelijkere positionering binnen publieke actieprogramma’s nodig, alsook betere communicatie en toegankelijkheid om de legitimiteit van deze instrumenten te versterken.
De volledige publicatie is hier beschikbaar
Met de analyse van de participatieve dynamieken in het Brussels Gewest wil de Dienst Participatie het debat over toekomstige initiatieven voeden en inspireren. Zo kunnen overheden beter inspelen op de meerwaarde van participatie en deze steviger verankeren in elke fase van de constructie van het overheidsbeleid.
