Burgerpanel in de jury van de Jamar- en Zuidlaan

Context

Participatieve stadsontwikkeling is voortdurend in beweging en neemt verschillende vormen aan, van consultaties tot verkennende wandelingen en tentoonstellingen. Maar de betrokkenheid van burgers in de voorbereidende fase van een stedenbouwkundig project blijft echter laag: participatie wordt nog te vaak georganiseerd na de wedstrijd en de keuze van het project.

Bewoners kennen hun buurt echter heel goed. Hun belevingen en gebruikservaringen moeten worden beschouwd als echte expertise.

Daarom wilden Brussel Mobiliteit en het BMA - het team van de Bouwmeester-architecten dat instaat voor de kwaliteit van de architectuur, de stedenbouw en de openbare ruimte in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest - deze terreindeskundigen (burgers, winkeliers, vzw's, verenigingen, vertegenwoordigers van de comités) via een burgerpanel betrekken bij de jury voor de herinrichting van de Jamar- en Zuidlaan.

Hiervoor deden ze een beroep op lot 3 van de opdrachtcentrale “Participatie”, dat focust op het organiseren van participatieve processen en het leiden van vergaderingen. Callida werd geselecteerd om deze taak uit te voeren.

Omschrijving van de opdracht

In het verleden heeft het BMA reeds verschillende open jury's georganiseerd, waarbij burgers als toeschouwers de beraadslagingen van de jury konden volgen.

In het kader van deze opdracht, gaat participatie nog een stapje verder: de adviescommissie verantwoordelijk voor de selectie van de winnaar van het “Jamar”-project werd opengesteld voor een panel van 5 burgers die de diversiteit vertegenwoordigden van de mensen die betrokken zijn bij het project.

Bij een traditionele jury wordt een groep deskundigen samengesteld om de verschillende ontwerpvoorstellen te bespreken en het winnende voorstel te kiezen. Deze deskundigen zijn over het algemeen specialisten op het gebied van stedenbouw, landschapsarchitectuur, mobiliteit en planning; of ze kunnen de betrokken regionale en gemeentelijke afdelingen vertegenwoordigen. Dit keer kregen de leden van het burgerpanel de kans om deel te nemen aan de presentaties, de vraag-en-antwoordsessies, het debat in de adviescommissie en de beraadslaging. Zij hebben bijgedragen aan de keuze van het winnende voorstel.

Concreet gebeurde het participatieproces in drie fasen:

Een eerste ontmoeting tussen de panelleden en de gewestelijke (Mobiel Brussel en BMA) en gemeentelijke (Sint-Gillis, Anderlecht en de Stad Brussel) overheden. Brussel Mobiliteit stelde de ambities, de visie en de uitdagingen van het toekomstige Jamar-project voor. Het BMA introduceerde het kader van de burgerjury, zijn rol, hoe een jury werkt en de gunningscriteria.

De tweede bijeenkomst stelde het burgerpanel in staat om :
- Een woordvoerder aan te stellen die namens het panel zal spreken en vragen zal stellen.
- Een secretaris aan te stellen om de vragen te noteren die tijdens de jury en de discussie over de offertes zullen worden gesteld.
- De lezing van de offertes door de experts rond de tafel (gemeenten, BM, BMA) te verduidelijken.
- De discussie op gang te brengen, de vragen per offerte te stellen en alle panelleden hun mening te laten geven.

De wedstrijdjury, waarbij het burgerpanel vragen kon stellen via de woordvoerder, kon deelnemen aan het debat en kon bijdragen aan de uiteindelijke beslissing over het project.

Resultaten

Het doel van het burgerpanel was om de dialoog tussen experts en burgers te stimuleren. Dat is gelukt, want de begeleiding van de externe facilitator heeft de panelleden inderdaad geholpen om hun ideeën te uiten, te overleggen en het woord te nemen tijdens de jury.

De ervaring wijst uit dat de aanwezigheid van burgerpanels het mogelijk maakt om de terreinkennis te verdiepen en de expertise rond de tafel aan te vullen. Het openstellen van wedstrijdjury's voor burgers is ook een manier om de transparantie van het projectproces te vergroten: het helpt iedereen te begrijpen dat de beslissing van een jury soms een afweging is tussen uiteenlopende belangen, en het kan ook een beter begrip van de beslissing stimuleren.

En nu?

Jury's waarbij een burgerpanel betrokken is, hebben aangetoond dat panelleden in staat zijn om complexe plannen te analyseren, interessante inzichten te verschaffen en gedegen beslissingen te nemen, waardoor ze een reputatie hebben opgebouwd als experts in het besluitvormingsproces voor stedelijke ontwikkeling.

De BMA raadt daarom alle projectleiders die openbare ruimten herinrichten aan om een burgerpanel in het competitieproces op te nemen, zodat het een permanent element van burgerdemocratie wordt. Op dit moment zijn de resultaten bemoedigend, maar het is duidelijk dat de aanpak zal blijven evolueren op basis van de principes van “learning by doing”.

Bewoners betrekken bij herinrichtingsprojecten van de publieke ruimte: een zoom op het burgerpanel dat zetelde in de jury van de Jamar- en Zuidlaan

Context

Omschrijving van de opdracht

Resultaten

En nu?

Verdere info

Deze artikelen zouden u kunnen interesseren

Hoofdrubrieken