Wat zijn de belangrijkste manieren om burgers aan te trekken voor een participatieproject?

Voorbereiding

Voorafgaand aan de werving van personen voor een participatieproject, is het belangrijk om:

de intentie en het doel van het proces te verduidelijken;
de doelgroep te bepalen, net als de redenen waarom de mensen voor deelname worden uitgenodigd;
iedere methode en de beperkingen ervan te onderzoeken.

De werving voor een participatieproject kan gebeuren volgens drie methoden: zelfselectie, willekeurige selectie en rechtstreekse uitnodiging.

Deze procedure staat open voor alle geïnteresseerden, zonder voorwaarden.
Het is aan te raden om verschillende communicatiekanalen te gebruiken.
Als er uitsluitend gebruik wordt gemaakt van zelfselectie, zijn bepaalde sociale groepen mogelijk oververtegenwoordigd (zoals werkende mensen of personen met gunstige sociaaleconomische omstandigheden) terwijl andere groepen niet of te weinig aan bod komen.

Willekeurige selectie zorgt voor een gelijkere kans om deel te nemen, en dus voor een inclusievere en diversere
Het panel van potentiële deelnemers moet zo breed mogelijk zijn om representativiteit te garanderen.
De gebruikte database kan bepaalde mensen uitsluiten. Daarom is het nodig om de criteria (nationaliteit, woonplaats, leeftijd, activiteit, ...) te controleren en eventueel aanvullende registers te gebruiken.
Een willekeurige selectie door middel van quota kan de samenstelling van de steekproef specificeren en de representativiteit ervan vergroten.

Meestal worden de gemeentelijke registers gebruikt als database. Het gebruik ervan hangt af van de responsiviteit van iedere gemeente.
Sinds de wet van 2 maart 2023 mag het Rijksregister ook als bron gebruikt worden.

Burgers worden persoonlijk uitgenodigd om deel te nemen.
Deze methode is vooral geschikt wanneer een proces betrekking heeft op de vernieuwing van een wijk of de ontwikkeling van een openbare plaats, gericht op bepaalde gebruikers.
Deze methode is slechts mogelijk als de doelgroep duidelijk geïdentificeerd en afgebakend
Coöptatie kan gebruikt worden om de bias te compenseren van een project dat voor iedereen openstaat, of om een loting aan te vullen.

Om mobilisatie en inclusie aan te moedigen, met inbegrip van kansengroepen:

bij de werving kunnen lokale steunpunten betrokken zijn (verenigingen, sociale vormingswerkers, belangengroepen, ...);
het is mogelijk om een directe benadering te gebruiken, door naar buiten te gaan om burgers te ontmoeten via werving van deur tot deur en straatwerk;
het project moet de nodige middelen en ondersteuning bieden (vergoeding, onkostenvergoeding, opvang van kinderen of afhankelijke personen, toegankelijkheid van lokalen, vertaling, ...) en deze middelen en ondersteuning moeten in de uitnodiging vermeld worden.

De werving voor een participatieproject kan verbeterd worden door:

het invoeren van burger- of burgerschapsverlof, waardoor het mogelijk wordt om projecten te organiseren zonder een beroep te doen op de vrije tijd van de deelnemers;
het wettelijk vastleggen van vergoedingen, om te zorgen voor compensatie van deelnemers zonder risico op vermindering van hun recht op sociale uitkeringen.