Deliberatieve mini-publics zijn een manier om de aanbevelingen van burgers te verzamelen in de context van een politieke of sociale beslissing. Als democratische tool legitimeren ze de besluitvorming door ervoor te zorgen dat er transparante, pluralistische en gemotiveerde beraadslagingen aan voorafgaan.
Als een mechanisme van directe democratie nodigt een referendum de bevolking uit om te stemmen over een specifieke vraag, waarbij de resultaten doorslaggevend zijn. Bij een volksraadpleging wordt de mening van de burgers gevraagd over een bepaalde kwestie, maar het resultaat is slechts raadgevend.
Een burgerbegroting dient om een deel van het overheidsbudget van een lokale overheid toe te vertrouwen aan haar inwoners. In Europa is het over het algemeen een middel om de legitimiteit en effectiviteit van het overheidsbeleid te versterken.
Het doel van openbare raadpleging bij ruimtelijke ordening is om het publiek te informeren over een project dat invloed zal hebben op de leefomgeving. Daarnaast verschaft het de autoriteiten de nodige informatie om een weloverwogen beslissing te kunnen nemen.
Adviesraden vormen een basisvorm van participatieve democratie. Het gaat om bijeenkomsten van bewoners en gebruikers van een gebied, geïnitieerd door een overheidsinstantie met het doel om advies te geven.
Burgerinterpellatie omvat alle vormen van collectieve actie van burgers om in contact te komen met de overheid. Een petitie is een voorbeeld van zo’n mechanisme.
Verschillende online platforms en toepassingen, zowel gratis als tegen betaling, kunnen burgerparticipatie en burgerbetrokkenheid aanmoedigen.